Overschot in Súdwest-Fryslân
van € 9,6 miljoen euro in 2024
Verwachting 4, 2 miljoen over, of een klein te kort ven 0,2 miljoen?
van de redactie Makkum 17-06-2025
Waar kwam het positief resultaat vandaan? Enige opvallende posten zijn onderhoud wegen: €1,6 miljoen minder uitgaven. Wmo-begeleiding, €1 miljoen onder begroting gebleven en Jeugdzorg die €0,9 miljoen goedkoper uitkwam dan verwacht.
Ook het “Stipe Tichtby”-project heeft minder gekost dan begroot. Stipe Tichtby (ook bekend als SWF Tichtby) is een initiatief van de gemeente Súdwest‑Fryslân dat inwoners met een laag inkomen actief en persoonlijk ondersteunt bij het aanvragen van gemeentelijke (minima)regelingen, toeslagen en andere financiële hulp.
Verder lagere afvalkosten, lagere vluchtelingenhulp en TOZO-uitgaven. TOZO-uitgaven zijn de kosten die gemeenten hebben gemaakt voor het uitvoeren van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers. Dit was een speciale coronasteunregeling van de rijksoverheid voor zelfstandige ondernemers.
Bij Wmo is vooral het gebruik van lichte voorzieningen (zoals huishoudelijke hulp) lager uitgevallen dan begroot. Complexe, intensieve jeugdhulp is duur, maar het aantal van zulke zwaardere casussen bleef beperkt in 2024. Zowel jeugdzorg als Wmo vallen onder zogenoemde openeinderegelingen: gemeenten zijn verplicht hulp te bieden zolang inwoners daar recht op hebben, maar dit is moeilijk precies te voorspellen vanzelfsprekend. Daarom kiezen gemeenten ervoor om deze onderdelen voorzichtig te begroten, wat betekent dat men er dus voor kiest om deze uitgaven liever hoger in te schatten. In Friesland zag de Rekenkamer dat de gemeenten moeite had, zicht te houden, op de exacte behoefte en intensiteit van de hulp. Daarnaast zetten gemeenten in op preventie, vrijwilligers en informeel netwerk om professionele ondersteuning te beperken. En ook door de inzet op huisartsen en gebiedsteams krijgt de gemeente tijdelijk meer grip op doorverwijzing naar duurdere zorg.
Samenvattend: waarom bleef er geld over?
Voorzichtig begroten, gebudgetteerd met marge, en niet volledig besteed. Gebruik onder verwachting, meer lichte Wmo-zorg en goedkopere jeugdzorg door beperktere complexe casuïstiek en daardoor minder kostbare trajecten dan gedacht. Keuze voor preventie en informele aanpak. Er is meer ingezet op netwerk in plaats van professionele zorg.
Conclusie: het lagere verbruik komt niet slechts doordat gemeenten "creatief waren", maar vooral door een combinatie van voorzichtig begroten, lagere vraag dan voorspeld, slimme preventieve inzet en politiek-economische kaders. Niet elke gemeente in Nederland zit in dezelfde positie, maar deze factoren spelen ook landelijk wel mee.
Kortom: ja, er is een substantieel begrotingsoverschot (ca. €9,6 miljoen) over 2024. Voor 2025 is de balans hersteld, maar er zijn wel zorgen over de toekomstige financiën door verwachte mindere inkomsten uit Den Haag.
Hoe ziet de begroting 2025 eruit?
Totaal budget: circa €369 miljoen. Voor 2025 is de begroting sluitend, maar er is zorg over dalende rijksbijdragen vanaf 2026. Het college waarschuwt voor financiële druk in de jaren daarna en werkt nu reeds aan scenario’s om tekorten te voorkomen