Horeca in Makkum, Stichting Âld Makkum
deel één uit het artikel eerder verschenen in Âld Nijs
van de redactie en O. Gielstra Makkum 26-06-2025
De tekst in dit artikel werd geschreven door Otto Gielstra uit Makkum
Café De Harmonie, Tuinstraat 13
In 1908 laat de woningbouwvereniging Wonseradeel 11 woningen bouwen op een deel van de tuin van de familie Kingma. Om het project te financieren biedt de vereniging twee resterende percelen, grenzend aan de Bleekstraat, ter verkoop aan particulieren. Op het zuidelijke terrein bouwde in 1909 de Doopsgezinde gemeente haar nieuwe kerk. Het tegenoverliggende perceel werd gekocht door Harke de Jong. Deze liet daarop in 1908 door timmerman Willem Paulus Visser een woning met cafégedeelte bouwen. Het gebouw werd grotendeels opgetrokken in witte kalksteen.
Het bouwplan voorzag in een serre aan de Bleekstraatzijde. Deze werd pas uitgevoerd in 1921 toen Meindert van der Weerdt caféhouder werd. De ongehuwde Harke de Jong was toen al over de 70 en kreeg tot zijn vertrek in 1926, inwoning bij Van der Weerdt. Eind 1908 werd de nieuwe Tuinstraat feestelijk geopend door de befaamde muziekvereniging Apollo. Na een aantal alen het nieuwe buurtje te zijn doorgemarcheerd bleef het gezelschap langdurig staan spelen voor het nieuwe café. Hoewel de bouwwerkzaamheden nog niet voltooid waren, restte kastelein Harke weinig anders dan de heren te trakteren op enige consumpties. En zo werd het café waarschijnlijk onbedoeld – spontaan en muzikaal – officieel geopend.
Willem Hergaarden, uitbater van 1927-1934 voor zijn café-biljart. Toen de wedstrijden van de zondagsvoetbalclub MVC (Makkumer Voetbal Club) nog op het aan de overzijde achter de Bleekstraat gelegen It Fintsje plaatsvonden, mochten de bezoekende teams zich omkleden in het café.
In 1926 kwam de 29-jarige Hendricus Hergaarden uit raneker als nieuwe bierhuishouder. Deze hield het na een jaar voor gezien en emigreerde met zijn gezin naar Canada. Hij werd opgevolgd door zijn broer Willem Hergaarden. Toen deze in 1934 naar Huizum vertrok, was het definitief afgelopen met de horecafunctie. Het pand werd in een onder- en bovenwoning verdeeld en kreeg talloze, vaak, tijdelijke bewoners: de families Sijbe Boersma, Jelle de Graaf, Catrinus Kleiterp, Jorke Tijmstra, Jan Buwalda, Arjen Zijlstra, Sjoerd Huisman etc. In 1951 vestigde zich beneden de touwkoopman Klaas van der Eems. Zijn weduwe Trijntje Bruinsma zette vanaf 1965 tot 1970 het bedrijf voort dat inmiddels was uitgegroeid tot een winkel in huishoudelijke artikelen en speelgoed terwijl zoon Bouwe een bescheiden drukkerij in het pand startte. In 1973 betrok Bouwe van der Eems een nieuwbouwwoning in De Schar en zette daar zijn bedrijf voort. Tuinstraat 13 werd ingrijpend verbouwd en in 1975 betrok Lolke Kleiterp het pand nadat hij zijn VIVO-kruidenierswinkel op Bleekstraat 1a had gesloten.